تکلیف موجودینتکلیف موجودین به شمول تکلیف نسبت به افراد موجود در زمان خطاب اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفتکلیف موجودین، مقابل تکلیف معدومین بوده و عبارت است از تکلیفی که در آن، خطاب شارع متوجه مکلفان موجود در زمان خطاب اعم از حاضران در مجلس خطاب و غایبان می‌باشد. ۲ - دیدگاههامیان اصولیون اختلاف است که آیا خطاب‌های شفاهی مانند: «یا ایها الذین آمنوا»؛ و «یا ایها الناس» به مشافهین و موجودین در مجلس خطاب اختصاص دارد یا عمومیت داشته و غایبین و معدومین را نیز شامل می‌شود؛ گروهی از اصولی‌ها مانند مرحوم « میرزای قمی » معتقدند خطاب‌های قرآن شفاهی و مختص به موجودین است و مقصود به افهام فقط آنها می‌باشند. عده‌ای دیگر مانند مرحوم « شیخ انصاری »؛ « محقق خراسانی »؛ « میرزای نایینی » و «مظفر» می‌گویند: از طریق آیات ، روایات و اجماع علما، ثابت شده که تکالیفی که در قرآن آمده، عمومیت داشته و به مشافهین اختصاص ندارد. [۳]
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۳، ص۲۹۸.
[۴]
عراقی، ضیاء الدین، منهاج الاصول، ج۲، ص ۳۰۸-۳۰۶.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۶۱، برگرفته از مقاله «تکلیف موجودین». |